Dâu Tằm – Morus Alba, Moraceae

Tên khác: Dâu tằm

Tên khoa học: Morus alba L., Moraceae (họ Dâu tằm).

Mô tả cây: Cây gỗ nhỏ, cao khoảng 3 m, vỏ thân, cành có những nốt sần. Lá đơn, mọc so le, phiến lá hình xoan dài 5-10 cm, rộng 4-8 cm, gốc lá hình tim, mép lá có răng cưa nhỏ. Hoa đơn tính cùng gốc hay khác gốc, không cánh. Hoa đực mọc thành chùm hoặc gié.  Hoa cái hợp thành bông đuôi sóc hơi dài hơn rộng. Quả phức hình trụ, khi chưa chín màu trắng xanh, khi chín màu đỏ hồng chuyển sang đen, vị ngọt hơi chua.

Bộ phận dùng, thu hái và chế biến: Lá (Folium Mori, Tang diệp), vỏ (Cortex Mori, Tang bạch bì), cành (Herba Mori, Tang chi), quả (Fructus Mori, Tang thầm); Thu hái quanh năm. Ngoài ra, tổ bọ ngựa trên cây Dâu (Tang phiêu tiêu), tầm gửi cây Dâu (Tang ký sinh) cũng được dùng.

Thành phần hoá học: Các thành phần chính trong lá, vỏ thân và vỏ rễ Dâu tằm là flavonoid và stilben. Ngoài ra còn có các hợp chất phenol đơn giản, coumarin, triterpenoid, carotenoid…

Lá chứa flavonoid (morusin và dẫn xuất, kuwanon H, quercetin, quercitrin, apigenin…), stilben (resveratrol), coumarin (umbelliferon, scopoletin, scopolin), alkaloid [1-deoxynojirimycin (DNJ)].

Vỏ rễ có các prenyl flavonoid (mulberrin (0,15%), mulberrochromen (0,2%), cyclomulberrin, cyclomulberrochromen, morusin. moracin A-M), stilben (resveratrol, oxy-trans resveratrol), coumarin (scopoletin, umbelliferon).

Quả chứa đường, protein, tannin, carotenoid, anthocyanidin…

Tổ bọ ngựa có protid, chất béo, calci.

Công dụng và cách dùng: Lá dùng chữa sốt cảm, ho, viêm họng, cao huyết áp. Vỏ rễ trị hen suyễn, phù, dị ứng. Cành trị phong thấp đau nhức. Quả trị viêm gan mạn tính, thiếu máu, suy nhược thần kinh. Tang ký sinh chữa đau lưng, đau mình, chân tay tê bại. Tổ bọ ngựa chữa di tinh, đi tiểu nhiều lần, liệt dương, trẻ đái dầm.