Lá khôi là loài thực vật nhỏ nằm trong danh sách những loại dược liệu tốt được các thầy thuốc Đông Y vận dụng để điều trị các vấn đề liên quan đến dạ dày. Với các tính chất dược liệu đặc biệt, lá khôi đã trở thành thành phần chính trong nhiều bài thuốc được áp dụng hiệu quả để giảm đau và làm dịu các triệu chứng của bệnh lý dạ dày. Bên cạnh công dụng này, lá khôi còn có khả năng cải thiện nhiều vấn đề sức khỏe khác như hỗ trợ làm lành vết thương, thanh nhiệt, giải độc cải thiện tiêu hóa,… Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về 5 bài thuốc sử dụng lá khôi chữa dạ dày hiệu quả.
Tổng quan về cây khôi
Dưới đây là các thông tin về cây khôi:
Đặc điểm thực vật
Cây khôi là một loại cây nhỏ, phát triển thẳng đứng, đạt chiều cao khoảng 1,5 – 2m. Thân cây rỗng và nhẹ, không có nhiều cành hoặc không có cành phụ, và gần ngọn cây có nhiều lá.
Lá của cây mọc lẻ, hình dạng nguyên, có các răng cưa nhỏ và mịn ở các cạnh, có chiều dài từ 25-40cm và chiều rộng từ 6-10cm. Mặt trên của lá có màu xanh mịn, trong khi mặt dưới có màu tím. Cả hai mặt đều có một lớp lông mịn như nhung. Gân lá hình thành một mạng lưới và có loại lá mà cả hai mặt đều có màu xanh.
Hoa của cây mọc thành chùm, có chiều dài từ 10-15cm. Hoa rất nhỏ, có đường kính khoảng 2-3mm và có màu trắng pha hồng tím với 5 lá đài và 5 cánh hoa.
Quả của cây là quả mọng, khi chín có màu đỏ. Cây khôi thường có mùa hoa từ tháng 5-7 và mùa quả từ tháng 7-9.
Tuy có nhiều loại cây khôi khác nhau, trong số đó có những cây tương tự như mô tả trên và cũng có những cây có cả hai mặt lá đều màu xanh. Tuy nhiên, từ kinh nghiệm, thường chỉ sử dụng loại cây có lá mặt trên màu xanh mịn như nhung và mặt dưới màu tím.
Phân bố
Cây khôi thường sinh sống tự nhiên trong những khu rừng rậm của các tỉnh Thanh Hóa (bao gồm Thạch Thành, Ngọc Lặc, Lang Chánh), Nghệ An (Phủ Qùy), Ninh Bình (Nho Quan) và Hà Tây (Ba Vì).
Ngày nay, người dân ở các vùng núi phía bắc như Hà Giang, Tuyên Quang, Vĩnh Phúc… đã trồng cây khôi một cách phổ biến, đem lại lợi ích kinh tế và có hiệu quả trong việc chữa bệnh.
Thu hái, chế biến
Quy trình thu hái của cây khôi thường diễn ra vào mùa hạ, khi hái cả lá và ngọn. Sau đó, lá và ngọn được phơi dưới ánh nắng mặt trời cho đến khi khô hoàn toàn, sau đó được phơi và ủ trong môi trường râm mát.
Trong quá trình chế biến, sau khi thu hái, lá khôi được rửa sạch và sau đó phơi dưới ánh nắng mặt trời cho đến khi trở nên mềm mại. Sau đó, lá khôi được bảo quản trong một môi trường bóng râm. Có hai loại lá khôi, bao gồm lá khôi trắng và lá khôi tía, tuy nhiên, thường chỉ sử dụng lá khôi tía là chủ yếu.
Dùng lá khôi chữa dạ dày có tốt không?
Theo một số tài liệu nghiên cứu Đông y, có nhắc đến việc sử dụng lá khôi để điều trị các vấn đề liên quan đến bệnh lý dạ dày. Hiện nay việc sử dụng lá khôi chữa dạ dày đã được các nhà nghiên cứu chứng minh bằng các nghiên cứu khoa học.
Thành phần
Lá khôi được biết đến với hai thành phần dưỡng chất chính sau đây:
- Glycoside: Chất này có khả năng bảo vệ sức khỏe tim mạch và đồng thời hỗ trợ cải thiện trí nhớ và giảm tình trạng suy nhược thần kinh.
- Tanin: Lá khôi chứa một lượng lớn tanin, một hợp chất có khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ. Tanin có tác dụng làm chậm quá trình oxy hóa trong tế bào, điều này đồng nghĩa với việc ức chế sự hình thành và phát triển của các tế bào ung thư.
Bên cạnh hai thành phần trên, lá khôi còn chứa nhiều khoáng chất và vitamin khác cần thiết cho cơ thể.
Trong y học cổ truyền
Theo ghi nhận được lưu trong các tài liệu Đông y, lá khôi được xem là một loại dược liệu rất tốt với các lợi ích như:
- Chữa bệnh đau dạ dày, chứng trào ngược dạ dày.
- Cải thiện triệu chứng của viêm họng, đau rát họng.
- Thanh nhiệt, làm mát cơ thể và giải độc.
- Chữa bệnh thấp khớp.
- Điều trị các bệnh lý về da, đồng thời giảm tình trạng nổi mề đay, dị ứng, viêm loét và ghẻ lở ngoài da.
Trong y học hiện đại
Theo nghiên cứu của Y học hiện đại, lá khôi còn có những công dụng như sau:
- Cải thiện hệ tiêu hóa: Lá khôi có tác dụng cải thiện các chứng bệnh liên quan đến hệ tiêu hóa như khó tiêu, đầy bụng, ăn uống không ngon miệng, khả năng hấp thu các chất dinh dưỡng kém.
- Hỗ trợ điều trị các vấn đề dạ dày: Các hoạt chất có trong cây lá khôi chữa trào ngược dạ dày, cải thiện tình trạng trào ngược dạ dày gây ù tai và cải thiện các triệu chứng bệnh dạ dày rất hiệu quả bởi khả năng kiểm soát hàm lượng axit có trong dịch vị dạ dày, giảm các cơn đau do tình trạng viêm loét dạ dày gây ra.
- Giải tỏa căng thẳng, lo lắng: Đối với những người thường gặp phải các vấn đề về sức khỏe như chịu áp lực thường xuyên, suy nhược thần kinh, trí nhớ kém, chất lượng giấc ngủ kém… thì có thể sử dụng lá khôi để cải thiện những tình trạng này.
- Chống lại vi khuẩn HP: Sự xâm nhập của vi khuẩn HP là nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng viêm loét dạ dày. Tuy nhiên, các hoạt chất có trong lá khôi có thể giúp tiêu diệt vi khuẩn HP, ngăn ngừa tình trạng oxy hóa, khôi phục lại chức năng của dạ dày và hạn chế được nguy cơ hình thành khối u.
- Thúc đẩy quá trình làm lành vết thương: Nhờ khả năng chống viêm nên lá khôi có khả năng phòng ngừa và hạn chế nguy cơ nhiễm trùng ở những vùng da có vết thương hở. Đồng thời, các hoạt chất trong lá khôi còn giúp làm lành vết thương nhanh chóng.
5 bài thuốc từ lá khôi chữa dạ dày
Dưới đây là 5 cách sử dụng lá khôi chữa dạ dày vô cùng đơn giản, có thể làm tại nhà:
Bài thuốc chữa viêm loét dạ dày tá tràng (ợ hơi, ợ chua, bụng đầy trướng)
- Bài thuốc 1: Lá khôi tía 20g, khổ sâm 16g, uất kim 8g, hậu phác 8g, hương phụ 8g, bồ công anh 20g, cam thảo nam 16g. Các thành phần này được sắc uống, dùng mỗi ngày trong 1 tháng.
- Bài thuốc 2: Lá khổ sâm, bồ công anh và nhân trần, mỗi vị 12g, chút chít và lá khôi tía, mỗi vị 10g. Các thành phần được nghiền thành bột mịn, mỗi lần dùng 30g, uống với nước sôi để nguội.
Bài thuốc từ lá khôi chữa đau dạ dày (đau cả khi đói hoặc no)
- Nguyên liệu: Lá khôi tía 25g, thảo quyết minh 20g, mẫu lệ 20g, ô tặc cốt 15g.
- Cách chế biến: Đem các vị thuốc trên đi sao vàng hạ thổ, xay nhuyễn. Mỗi lần sử dụng 1 thìa cà phê, dùng 3 – 4 lần trong ngày.
Bài thuốc chữa đau dạ dày (Biểu hiện: thể trạng kém, mệt mỏi, đau vùng thượng vị lan ra hai bên sườn)
- Nguyên liệu: lá khôi 80g, cam thảo 10g, lá bồ công anh 40g, lá khổ sâm 12g.
- Quá trình thực hiện: Thái nhỏ nguyên liệu rồi đem đi phơi khô, sau đó sắc với 400ml nước cho đến khi còn 100ml. Chia thành 2 lần uống, nên dùng khi đói.
Bài thuốc hỗ trợ điều trị bệnh lý về dạ dày
- Nguyên liệu: Lá khôi 40g, cam thảo 4g, khổ sâm 12g, ngải cứu 8g, uất kim 12g, hậu phác 12g, bồ công anh 20g.
- Quá trình thực hiện: Uống pha chế hàng ngày.
Bài thuốc chữa đau dạ dày thể hỏa uất
- Chuẩn bị: Lá khôi 20g, gừng 4g, bố chính sâm 12g, sa nhân 10g, trần bì 6g, nam mộc hương 10g và bán hạ chế 8g.
- Quy trình thực hiện: Sắc và uống mỗi ngày trong một thời gian.
Các bài thuốc khác từ lá khôi
Dưới đây là cách sử dụng lá khôi trong điều trị chữa mẩn ngứa mề đay, thấp khớp, viêm phế quản họng:
Chữa mẩn ngứa, mề đay
- Bài thuốc số 1: Dùng tầm phỏng và lá khôi, mỗi loại 100g. Sắc lấy nước uống, có thể nấu lá khôi để dùng làm nước tắm hàng ngày.
- Bài thuốc số 2: Lá khôi tía 10g, đem đi băm nhỏ và sắc với 400ml nước, lấy 100ml. Chia nước thành 2 lần và sử dụng hết trong ngày.
- Bài thuốc số 3: Nguyên liệu bao gồm lá khôi tía, ké đầu ngựa, lá mã đề và kim ngân hoa, mỗi loại 12g, đơn đỏ 25g. Sắc lấy nước uống, chia đều thành 3 lần và dùng trước bữa ăn.
Điều trị thấp khớp
- Nguyên liệu chuẩn bị: Lá khôi tía 12g, ké đầu ngựa 16g, lá bạc thau (sao) 12g, dây kim ngân 10g, rễ gối hạc 16g, lá đơn mặt trời 12g.
- Quá trình thực hiện: Sắc với 600ml nước, lấy 200ml. Chia 200ml dịch sắc chia thành 3 lần uống hết trong ngày. Dùng trước bữa ăn và trước khi đi ngủ. Mỗi liệu trình sử dụng trong 10 ngày, thực hiện khoảng 3 – 5 liệu trình sẽ thấy cải thiện đáng kể.
Điều trị viêm phế quản, viêm họng
- Nguyên liệu chuẩn bị: Lá khôi tía, bột nếp, mật ong lượng vừa đủ 100g.
- Quá trình thực hiện: Thái nhỏ lá khôi tía, sau đó đun với 1 lít nước. Lọc bỏ bã và đun đến khi nước sền sệt. Sau đó trộn đều phần nước với mật ong và bột nếp để tạo thành viên, nặn tầm 20 viên. Mỗi ngày, ngậm 2 viên và sử dụng liên tục trong 3 – 4 ngày.
Lưu ý khi sử dụng lá khôi chữa dạ dày
Theo đánh giá của Viện Y học Cổ truyền, trong quá trình sử dụng lá khôi chữa trào ngược dạ dày, đã được chứng minh rằng sử dụng lá khôi với liều lượng thích hợp có thể giúp giảm đau và cải thiện giấc ngủ của bệnh nhân. Tuy nhiên, nếu sử dụng liều lượng cao hơn 100g/ngày, ví dụ như 250g/ngày, sẽ gây ra tình trạng mệt mỏi, uể oải và da tái xanh. Do đó, cần tuân thủ đúng liều lượng và cách sử dụng để đạt hiệu quả tốt nhất.
Kết luận, lá khôi đã được chứng minh là một nguồn dược liệu quý giá trong việc chữa trị bệnh lý dạ dày. Ba bài thuốc từ lá khôi chữa dạ dày mà chúng ta đã tìm hiểu mang lại hiệu quả đáng kể và giúp giảm đau, làm dịu và cải thiện các triệu chứng liên quan đến dạ dày. Tuy nhiên, việc sử dụng lá khôi hoặc bất kỳ bài thuốc nào khác cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn và theo sự giám sát của chuyên gia y tế.
Nguồn: Tổng hợp
CÔNG TY CỔ PHẦN ĐÔNG Y DƯỢC QUANG MINH
- Địa chỉ: Liên Bạt, Ứng Hoà, Hà Nội
- Điện thoại: 0869 111 269
- Email: DongYDuocQuangMinh@gmail.com
- Website: DongYQuangMinh.vn