Sâm Đại Hành – Eleutherine Bulbosa, Iridaceae

Tên khác: Sâm cau, tỏi đỏ, hành đỏ, tỏi Lào, hành Lào, Tỏi mọi, Kiệu đỏ, Thuốc đấu

Tên khoa học: Eleutherine bulbosa (Mill.) Urb. (Eleutherine subaphylla Gagnep.), Iridaceae (họ Lay dơn).

Mô tả cây: Cỏ lâu năm, cao khoảng 30 – 40 cm. Thân hành hình trứng thuôn, màu đỏ tía. Lá hình mác dài, có bẹ, gân song song. Hoa trắng, mọc thành chùm từ thân hành, lá đài 3, thuôn hẹp, mỏng, cánh hoa 3, hẹp, nhị 3, bao phấn màu vàng, bầu hình trứng ngược, 3 ô; lá bắc dạng lá. Quả nang, nhiều hạt. Mùa hoa: tháng 4-6.

Bộ phận dùng, thu hái và chế biến: Thân hành (Bulbus Eleutherinis subaphyllae). Thu hái khi cây tàn lụi, thái thành lát mỏng, phơi hoặc sấy nhẹ dưới 50 ⁰C đến khô.

Thành phần hóa học: Naphthoquinon (, , ).

Công dụng và cách dùng: Bổ máu: Chữa thiếu máu, vàng da, hoa mắt, nhức đầu. Cầm máu: chữa ho ra máu, băng huyết, bị thương. Kháng khuẩn, kháng viêm: chữa viêm họng, ho gà, mụn nhọt.