Hoàng Cầm – Scutellaria Baicalensis, Lamiaceae

Tên khoa học: Scutellaria baicalensis Georgi, Lamiaceae (họ Hoa môi).

Mô tả cây: Cây thảo sống lâu năm, mọc đứng, cao cỡ 50cm. Thân vuông phân nhánh nhiều, lá mọc đối, hình mác hẹp, cuống rất ngắn, cả 2 mặt lá có các điểm tuyến màu đen. Rễ phình to thành củ hình chùy, xoắn, vặn khúc, mặt ngoài màu vàng sậm, phần trên có nhiều tua do vết thân. Gỗ rễ màu vàng nhạt, lõi rễ màu vàng nâu.

Bộ phận dùng, thu hái và chế biến: Rễ củ (Radix Scutellariae). Rễ già gọi là Khô cầm, rễ con gọi là Điều cầm.
Thu hái vào mùa xuân, thu, loại bỏ thân, rễ con rồi phơi khô. Sau đó đập cho tróc lớp vỏ bên ngoài đến khi rễ trở thành màu vàng là được. Dùng chế Hoàng cầm phiến (ngâm nước sôi hoặc đồ cho mềm, lấy ra ủ, thái phiến, phơi nắng nhẹ đến khô) hoặc chế Tửu Hoàng cầm (Hoàng cầm phiến được tẩm rượu, sao qua, phơi khô).

Thành phần hóa học: Chủ yếu là flavonoid (baicalin, baicalein, wogonin, oroxylin A…), các phenylpropanoid, ngoài ra còn có polysaccharid.

Công dụng và cách dùng: Dùng để chữa sốt cao kéo dài, cảm mạo, phế nhiệt, ho, viêm phổi, viêm phế quản, kiết lỵ, tiêu chảy cấp, nôn ra máu, chảy máu cam, tiêu ra máu, băng huyết, động thai, thấp khớp cấp, ung nhọt, viêm gan. Trung Quốc dùng chữa động kinh, mất ngủ, co giật. Dùng dạng thuốc sắc hoặc bột.