Liên Nhục (Hạt Sen): Đặc Điểm, Công Dụng Và Cách Dùng

Liên nhục (hạt sen) không chỉ là loại thực phẩm giàu dinh dưỡng mà còn được sử dụng như một vị thuốc an thần và bồi bổ sức khỏe. Với vị ngọt chát, tính bình, công năng dưỡng tâm, sáp trường, ích thận và cố tinh, liên nhục thường được dùng trong bài thuốc và món ăn chữa chứng ăn ngủ không ngon, băng lậu, di mộng tinh,…

Tìm hiểu chung

Tên gọi, danh pháp

• Tên Tiếng Việt: Liên nhục (Hạt sen).
• Tên khác: Liên tử.
• Tên khoa học: Nelumbo nucifera Gaertn.
• Họ: Sen (danh pháp khoa học: Nelumbonaceae).

Đặc điểm tự nhiên

Hạt sen sinh ra từ hoa sen và nằm trong hoa sen. Mỗi đài sen chứa khoảng 20 hạt sen. Hạt sen có hình bầu dục, khi còn tươi có màu xanh. Có một tâm sen ở giữa các hạt sen.

Phân bố, thu hái, chế biến

Mùa sen kéo dài từ tháng 5 đến tháng 8, sau đó hạt sen được thu hoạch. Hạt sen khi thu hoạch về phải bóc ngay vì khi còn tươi vỏ còn mềm, dễ bóc, để qua một ngày lớp vỏ cứng càng khó bóc. Người ta khi bóc vỏ hạt sen thường lấy tâm sen (tâm sen cũng là một vị thuốc, thường dùng để chữa bệnh mất ngủ).

Bộ phận sử dụng

Hạt. Hạt chắc, thịt rắn, không sâu.

Thành phần hoá học

100g hạt sen chứa 350 calo, 63 – 68g carbohydrate, 17 – 18g protein, nhưng chỉ có 1,9 – 2,5g chất béo, còn lại là nước (13%) và các thành phần, khoáng chất khác (chủ yếu là natri, kali, canxi, phốt pho).

Vị thuốc liên nhục

Tính vị quy kinh

Vị ngọt, sáp, tính bình. Vào 3 kinh Tâm, Tỳ và Thận.

Công dụng

Theo y học cổ truyền

• Công năng: Ích thận, bổ tỳ, sát trường, an thần, dưỡng tâm, cố tinh.
• Chủ trị: Suy nhược cơ thể, suy nhược thần kinh, cơ thể yếu, mất ngủ, ăn kém, di mộng tinh, băng lậu, tâm phiền và chứng ăn uống không tiêu. Ngoài ra hạt sen còn được dùng để bồi bổ sức khỏe cho người cao tuổi, phụ nữ sau sinh và người bị bệnh nặng lâu ngày.

Theo y học hiện đại

• Mùi thơm đặc trưng và thành phần glicozit trong hạt sen có tác dụng an thần, tăng bài tiết insulin nhằm thúc đẩy sản sinh 5-hydroxytryptamine giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ.
• Với hàm lượng chất chống oxy hóa cao, hạt sen có khả năng ngăn ngừa các tác động có hại của gốc tự do và kiểm soát tiến triển của các bệnh mãn tính.
• Liên nhục còn chứa kaempferol – một flavonoid tự nhiên có tác dụng chống viêm và hạn chế cơn đau do viêm khớp mãn tính.
• Một số hoạt chất trong hạt sen có tác dụng chống thiếu máu cơ tim, hạ huyết áp, ức chế sự co thắt của tim và chống lại hoạt động bất thường của tim.
• Enzyme L-isoaspartyl methyltransferase trong hạt sen có tác dụng sửa chữa các protein bị hư hại và chống lão hóa.

Cách dùng – liều lượng

Liên nhục được dùng ở dạng sắc, hoàn, thuốc bột hoặc được dùng để chế biến các món ăn bồi bổ sức khỏe. Liều dùng thông thường: 10 – 30g/ ngày.

Bài thuốc kinh nghiệm

Điều trị chứng đau đầu dai dẳng do hư hoả

Trong tình trạng này, bệnh nhân bị cao huyết áp, đỏ bừng, đỏ mắt, đau đầu và chóng mặt. Đôi khi cơn đau đầu chỉ ở một bên. Thuốc sử dụng:

Liên Nhục sao 20g, Vông nem 10g, Hà thủ ô chế 20g, Hương nhu 10g, Kinh giới 10g, Lức cây 15g, Lạc tiên 15g, Sâm đại hành 20g, Cỏ mực 15g, Cam thảo nam 10g, Bạc hà 10g, Cây cối xay 15g, Gừng tươi 2g. Sắc uống.

Bài thuốc chữa chứng tự ra mồ hôi

Liên Nhục 20g, lá Dâu tằm 20g, Sâm đại hành 20g, Sâm bố chính 20g, Lạc tiên 15g, Liên tu 10g, Trần bì 10g, Cam thảo nam 10g, Mạch môn 10g, Gừng tươi 2g. Sắc uống.

Bài thuốc chữa chứng đi cầu ra máu do máu quá nóng

Hạt sen sao 20g, Xuyên tâm liên 20g, Sâm đại hành 20g, Biển đậu sao 20g, Cỏ hôi 15g, Rau má 15g, đài sen cháy 15g, Ké đầu ngựa sao 15g, Cỏ mực 15g, Huyết dụ 15g, Cam thảo nam 11g, Dây giác 15g, Gừng tươi 2g. Tất cả sắc uống.

Bài thuốc chữa chứng mộng tinh

Hạt sen 20g, ngó sen 20g, tua sen 15g, lá Dâu tằm 5g, Hà thủ ô chế 20g, Yếm rùa chế 20g, Củ mài sao 20g, Sâm đại hành 20g, Lạc tiên 15g, Cỏ mực 15g, lá Vông nem 15g, củ Súng 20g. Sắc uống.

Bài thuốc chữa trẻ em bị ra mồ hôi nhiều

Hạt sen 10g, ngó sen 10g, lá Dâu tằm 10gr, Sâm đại hành 10g, Sâm bố chính 10g, Cam thảo nam 3g. Sắc nước uống. Bên ngoài lấy lá dâu tằm đun lấy nước tắm.

Lưu ý

Một số lưu ý khi sử dụng Liên Nhục:

• Người bị táo bón không nên dùng.
• Nếu dùng quá nhiều hạt sen có thể dẫn đến táo bón, đầy bụng, khó tiêu.

Hạt sen (liên nhục) là vị thuốc quý, có tác dụng bồi bổ sức khỏe và an thần. Ngoài ra, bạn có thể phối hợp với trà tâm sen để làm giảm căng thẳng thần kinh, điều hòa hoạt động của tim mạch và cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Nguồn: Tổng hợp

CÔNG TY CỔ PHẦN ĐÔNG Y DƯỢC QUANG MINH

• Địa chỉ: Liên Bạt, Ứng Hoà, Hà Nội
• Điện thoại: 0869 111 269
• Email: DongYDuocQuangMinh@gmail.com
• Website: DongYQuangMinh.vn