Mạch Môn – Ophiopogon Japonicus, Asparagaceae

Tên khác: Mạch môn đông, cây Lan tiên, Tóc tiên, Xà thảo lá dài

Tên khoa học: Ophiopogon japonicus(Thunb.) Ker Gawl., Asparagaceae (Họ Thiên môn đông)

Mô tả cây: Thân cỏ nhiều năm mọc thành bụi, cao khoảng 40 cm, rễ chùm, có những chỗ phát triển thành củ hình trụ, bề mặt lát cắt màu trắng, hơi trong, có lõi hẹp, mùi đặc biệt. Thân trên mặt đất ngắn. Lá hình dải hẹp, mọc chụm dưới đất. Hoa xanh nhạt tụ thành 1-3 hoa ở kẽ lá bắc. Quả mọng, màu tím đen nhạt.

Bộ phận dùng, thu hái và chế biến: Rễ củ (Radix Ophiopogonis japonici) đã phơi hay sấy khô, bỏ lõi.

Thành phần hóa học: Saponin steroid (, B, C, D, H-O, ), homoflavonoid (ophiopogonon A-D…), polysaccharid với các monomer là glucose và fructose, sterol (sitosterol, stigmasterol), các acid phenol đơn giản…

Công dụng và cách dùng: Rễ củ dùng chữa ho khan, viêm họng, lao phổi, sốt cao, khát nước, thổ huyết, hen phế quản, khó ngủ, còn dùng để lợi tiểu và lợi sữa, điều hòa nhịp tim khỏi hồi hộp, táo bón, lở ngứa.