Thầu Dầu – Ricinus Communis, Euphorbiaceae

Tên khác: Đu đủ tía

Tên khoa học: Ricinus communis L., Euphorbiaceae (họ Thầu dầu).

Mô tả cây: Cây sống lâu năm, thân cao, yếu. Thân nhẵn, có màu lục hoặc đỏ tía. Lá mọc so le, cuống dài, xẻ thuỳ chân vịt, sâu, lá non màu đỏ tía, lá trưởng thành màu lục đến đỏ tía. Hoa mọc thành chùm xim ở đầu cành. Quả 3 mảnh vỏ bên ngoải có nhiều lông mềm. Hạt hình trứng hơi dẹt, có mồng, hình dạng giống con bọ rùa, nhẵn bóng, màu nâu xám, có vân nâu đen.

Bộ phận dùng, thu hái và chế biến: Hạt (Fructus Ricini), thu hoạch khi quả già; dầu ép từ hạt (Oleum Ricini); ngoài ra còn dùng lá (Folium Ricini) và rễ (Radix Ricini).

Thành phần hoá học: Hạt có  dầu béo (45-50% với các acid béo đặc trưng là acid ricinoleic, isoricinoleic),alkaloid (ricinin) và một protein rất độc là ricin.

Lá có alkaloid (ricinin, N-demethylricinin), flavonoid (dẫn chất của kaempferon, quercetin, epicatechin), acid gallic, acid ellargic .

Công dụng và cách dùng: Dầu hạt có tác dụng nhuận trường, giữ ẩm. Lá chữa đau dạ con, sót nhau (dùng ngoài).

Ghi chú: Protein độc ricin trong hạt Thầu dầu có có thể gây chết người nếu ăn khoảng 10 hạt (bỏ vỏ hạt hoặc nhai). Tuy nhiên, dầu thầu dầu điều chế bằng phương pháp ép nguội thì không độc.