Trà – Camellia sinensis, Theaceae

Tên khác: Chè

Tên khoa học: Camellia sinensis (L.) O. Kuntze. (Thea sinensis L., T. chinensis Seem.), Theaceae (họ Chè).

Mô tả: Cây thân gỗ, mọc tự nhiên có thể cao hơn 10 m, nhưng khi trồng thành vườn thường được tỉa nên cây chỉ cao 1-2 m. Cây có nhiều cành, lá xanh bóng, mọc so le, mép răng cưa. Hoa to, có màu trắng, thơm, mọc ở nách lá, hoa có nhiều nhị dài. Quả nang, màu xanh, thường có 3 ngăn. Hạt không có phôi nhũ, lá mầm lớn, có chứa dầu.

Bộ phận dùng, thu hái và chế biến: Chủ yếu là lá (Folium Camelliae). Chè được chế biến nhiều thành nhiều loại khác nhau như Trà trắng, Trà xanh, Trà olong và Trà đen.
Có thể dùng cành lá tươi nấu nước uống (chè tươi) hoặc hái búp và lá non đem sao (chè khô), khi dùng ngâm hoặc sắc với nước sôi.

Thành phần hóa học: Tổng cộng hơn 4000 hợp chất được nghiên cứu từ Chè, trong đó, 1/3 là các hợp chất polyphenol. Các thành phần còn lại là alkaloid (caffein, theophyllin và theobromin), vitamin C, amino acid, tinh dầu, khoáng chất…
Các polyphenol trong Chè chủ yếu là các flavonoid thuộc nhóm catechin [gồm epicatechin gallat (ECG), (-)epicatechin (EC) và (-)epigallocatechin (EGC) and (-)epigallocatechin gallat (EGCG)] và tannin. Trà xanh chứa nhiều EGCG hơn so với trà đen.

Công dụng và cách dùng: Nước sắc Chè trị tiêu chảy, chữa phỏng, chữa lở loét, còn dùng nước sắc đậm để trị rắn cắn.
Dùng làm thức uống (nước lá Chè tươi hoặc khô) có tác dụng kích thích thần kinh (do cafein), lợi tiểu (do theobromin, cafein), cầm tiêu chảy (do tannin), chữa phù thũng.
Lá Chè còn dùng để chiết cafein trong công nghiệp dược.