Đau vai gáy là tình trạng cơ vùng vai gáy co cứng, gây đau đớn và hạn chế vận động khi quay cổ hay quay đầu. Không chỉ khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, khó chịu mà đau cổ vai gáy cảnh báo nhiều bệnh xương khớp nguy hiểm như thoái hóa đốt sống cổ, thoát vị đĩa đệm cổ, gai cột sống… gây chèn ép rễ thần kinh cột sống. Triệu chứng thường gặp là:

Đau mỏi vai gáy, hoa mắt, chóng mặt

Có thể liên quan đến thiếu máu não hoặc do đau đầu vận mạch (do mạch máu não bị rối loạn nồng độ chất dẫn truyền, gây đau đầu sau gáy dữ dội, kéo dài đến tận thái dương kèm theo chóng mặt, buồn nôn).

Đau mỏi kèm đau đầu

Cơn đau dạng này thường đi kèm với những cơn đau đầu, mặt – hốc mặt. Đôi khi lan truyền đến cổ gáy, vùng chẩm, thậm chí là hai bên thái dương. Cần điều trị sớm để ngăn cơn đau kéo dài hoặc âm ỉ liên tục. Đặc biệt, khi thấy cơn đau đi kèm theo rối loạn cảm giác da đầu, mệt mỏi, rối loạn giấc ngủ, tính chất như điện giật hoặc cảm giác bó thắt thì triệu chứng đau đã trở nặng.

Đau vai gáy kèm đau mỏi cổ

Nguyên nhân đau mỏi vai gáy này thường do mệt mỏi, căng thẳng là chủ yếu. Mỗi lần căng thẳng, phải “căng đầu” lên để suy nghĩ cách giải quyết. Điều này khiến vùng vai gáy cũng “căng thẳng” theo. Hơn nữa, cổ chính là con đường huyết mạch duy nhất đưa các tín hiệu thần kinh dẫn truyền đến khắp nơi trong cơ thể, do đó, nên khu vực này và các vùng lân cận  (vai gáy) cũng sẽ nhạy cảm với các cơn đau hơn so với các khớp khác trên cơ thể.

Đau ở một bên vai gáy trái hoặc phải

Khi một sáng thức dậy và gặp triệu chứng này, hãy nghĩ ngay đến việc nằm/ngồi sai tư thế. Cần tìm hiểu xem khoảng cách với máy tính, bàn làm việc, vô lăng xe hơi… mà mình sử dụng hàng ngày. Nhớ xem mình có thói quen kẹp điện thoại vào một bên vai vừa nghe vừa ghi chép, có thay đổi chiều cao gối ngủ hay tựa đầu lên ghế hay giường vài chục phút trở lên để xem tivi không?

Đau mỏi vai gáy cổ lan xuống cánh tay

Triệu chứng đau mỏi vai gáy tê bì chân tay này có thể xảy ra do nhiễm lạnh, máu khó lưu thông đến vai gáy, nhưng hầu hết đều có liên quan đến thoái hóa đốt sống cổ, thoát vị đĩa đệm cổ, hẹp ống sống… Cường độ đau sẽ tăng mạnh lên khi người bệnh ngồi lâu, đi lại nhiều, hắt hơi hoặc thay đổi thời tiết.

Đau đi kèm khó thở

Khi bị chấn thương, hoạt động sai đúng tư thế, bệnh lý cột sống cổ, thoái vị đĩa đệm làm chèn ép dây thần kinh, người bệnh có thể cảm thấy khó thở, co thắt ngực, thở dốc, đau nhói sau lưng.

Đau vai gáy thường là triệu chứng của thoát vị đĩa đệm hoặc thoái hóa đốt sống cổ

Dù các triệu chứng đi kèm có biểu hiện khác nhau, nhưng nhìn  chung, các triệu chứng cơ bản nhất của hội chứng căng đau vai gáy vẫn là:

• Đau âm ỉ hoặc dữ dội ở vùng cổ, gáy, cảm giác nhức nhối khó chịu, có khi như điện giật. Người bệnh có thể cảm giác đau khi ấn vào xương cột sống cổ.
• Một số trường hợp có thể kèm theo co cứng cơ, tê đau lan truyền lên thái dương, mang tai hoặc xuống cánh tay, cẳng tay, ngón tay. Nặng hơn là yếu liệt cơ, teo cơ.
• Đau có tính chất cơ học, tức là tăng khi đứng, đi, ngồi lâu, ho, hắt hơi và giảm khi nghỉ ngơi. Đau cũng có thể tăng lên sau khi hoạt động nặng, thời tiết thay đổi hoặc trầm cảm, mệt mỏi.
• Đau có thể cấp tính (xuất hiện đột ngột) hoặc mạn tính (âm ỉ, kéo dài) tùy vào mức độ tổn thương sụn khớp và xương dưới sụn.

Khác với bệnh viêm quanh khớp vai, người bệnh bị bệnh đau vai gáy thường không bị hạn chế vận động khớp, ngoại trừ các trường hợp nặng như thoái hóa, loãng xương làm thoát vị đĩa đệm nhiều đốt sống, hẹp ống sống hay vẹo cột sống bẩm sinh. Bởi vì các bệnh lý này có thể gây loạn dưỡng giao cảm phức tạp cả một vùng (cổ, thắt lưng) và khu vực lân cận (như vai gáy).

Đau mỏi vai gáy 1-2 ngày thì có thể do nằm/ngồi sai tư thế, 1-2 tuần thì có thể do căng thẳng nhưng chớ chủ quan khi cơn đau kéo dài trong nhiều tuần hay nhiều tháng.

Người bệnh nên đến các chuyên khoa xương khớp uy tín nếu thấy đột nhiên bị đau vai gáy dữ dội hoặc cơn đau vừa phải nhưng kéo dài vài tuần. Tại các chuyên khoa uy tín, các bác sĩ sẽ đánh giá mức độ tổn thương vai gáy thông qua áp dụng các phương pháp chụp X-quang, chụp cộng hưởng từ (MRI) và đo điện cơ cho khu vực vai gáy, cột sống cổ. Đồng thời, có thể khoanh vùng, chẩn đoán nguyên nhân đau vai gáy, khai thác bệnh sử thông qua kinh nghiệm chuyên môn và thăm khám lâm sàng.

Nguyên nhân gây ra đau mỏi vai gáy

Đau vai gáy đến từ nhiều nguyên nhân: do nằm hoặc ngồi  sai tư thế, do vận động quá mức, do căng thẳng, do thời tiết và đặc biệt có thể do bệnh lý, dị tật bẩm sinh… Trong trường hợp này cần xác định rõ nguyên nhân để có hướng khắc phục và chữa trị đúng đắn.

Yếu tố cơ học

Lao động nặng hoặc lặp lại động tác nhiều lần, chấn thương, làm việc, thói quen sinh hoạt sai tư thế (ngồi máy tính, thợ may, lái xe, xem điện thoại, vi tính, ti vi, ngủ nghiêng nhiều 1 bên…) là nguyên nhân đau mỏi vai gáy hàng đầu. Người bệnh sẽ có thể gặp những triệu chứng đau mỏi vai gáy vào sáng sớm thức dậy. Đau nhức vai cổ dạng này có thể hết sau vài ngày hoặc có thể kéo dài vài tuần nếu người bệnh không biết hoặc do tính chất công việc nên phải làm việc với cường độ cao liên tục.

Yếu tố bệnh lý

Thoái hóa cột sống cổ, thoát vị đĩa đệm cột sống cổ, hẹp ống sống, u đỉnh phổi, vẹo cổ bẩm sinh, dị tật, viêm, chấn thương vùng cổ có thể là nguyên nhân gây đau vai gáy dai dẳng, lâu ngày không khỏi. Những trường hợp này cần được theo dõi thường xuyên vì có thể xảy ra nguy cơ phẫu thuật. Người bệnh nên đi khám sớm khi có các triệu  chứng cảnh báo nguy hiểm như sau đây: tê đau lan xuống tay, teo cơ, yếu tay…

Yếu tố căng thẳng

Điều ít ai ngờ tới là  đau vai gáy có thể xảy đến khi công việc căng thẳng, thức khuya thường xuyên. Trong khi các khớp khác thì hầu như không gặp tình trạng này. Do khi đầu óc căng thẳng, vùng cơ, các dây thần kinh xung quanh như vai gáy cũng căng theo. Hơn nữa, cổ – vai – gáy cũng là con đường “huyết mạch” duy nhất đưa các xung truyền thần kinh đi xuống các bộ phận, vì thế, chúng sẽ nhạy cảm và  dễ bị đau hơn so với các bộ phận khác trên cơ thể.

Yếu tố thời tiết

Thời tiết thay đổi, áp suất khí quyển xuống thấp hoặc khi ngồi trước quạt hay máy lạnh, dầm mưa lâu, tắm gội ban đêm làm giảm sự cung cấp oxy cho các tế bào cơ, gây thiếu máu cục bộ ở các cơ. Điều này có thể dẫn đến hội chứng căng đau vai gáy.

Vùng cơ ở vai gáy là vùng cơ thường xuyên hoạt động nên xảy ra đau nhức là điều khó tránh khỏi. Tuy nhiên, cũng có một số trường hợp tự phát, không có nguyên nhân đau vai gáy rõ ràng. Những trường hợp này cần được theo dõi và thăm khám sớm.

Các tổn thương vai gáy nếu không được cải thiện kịp thời sẽ để lại những di chứng khó phục hồi lên khớp (như hình thành gai xương, đau khớp mạn tính, biến dạng khớp, khó vận động…). Đặc biệt, sẽ gây ra tình trạng bào mòn hai thành phần chịu lực quan trọng của khớp là sụn khớp và xương dưới sụn. Do đó, cần có các biện pháp ngăn chặn kịp thời.

Nguồn: Tổng hợp