Bách Hợp – Lilium Brownii, Liliaceae

Tên khác: Tỏi rừng, Tỏi trời

Tên khoa học: Lilium brownii F.E.Br. ex Miellez, Liliaceae (họ Loa kèn).

Mô tả cây: Cây thảo cao 0,5‑1 m, sống nhiều năm. Thân hành to màu trắng đục hoặc hồng nhạt, tạo thành bởi nhiều vảy hành, nhẵn và dễ gãy. Thân trên mặt đất mọc đứng, không phân nhánh, nhẵn, màu lục, khi non có điểm những đốm đỏ. Lá mọc so le, có bẹ, hình mũi mác, gốc tròn, đầu thuôn nhọn, mép nguyên, gân lá hình cung, hai mặt nhẵn. Cụm hoa mọc ở đầu cành gồm 2‑6 hoa to hình loa kèn màu trắng hay hơi hồng. Quả nang 3 ngăn chứa nhiều hạt nhỏ hình trái xoan.

Bộ phận dùng, thu hái và chế biến: Thân hành (Bulbus Lilii). Thu hái vào lúc trời khô ráo, đào lấy thân hành, rửa sạch đất cát, phơi cho hơi se, tách ra từng vẩy, phơi khô. Vẩy hình bầu dục, mặt ngoài màu trắng ngà, màu vàng nâu hoặc hơi tía, có các gân dọc màu trắng, đỉnh nhọn, gốc tương đối phẳng, mép mỏng, không có răng cưa, hơi cong vào phía trong. Thể chất cứng và dai, mặt gãy phẳng, trơn bóng như sừng. Không mùi, vị hơi đắng.

Thành phần hóa học: Saponin steroid (browniosid, furospirostanol, deacylbrowniosid,…), saponin steroid alkaloid (β₁-solamargin, solasodin glycosid), phenylpropanoid glycosid, phenol glycosid đơn giản. Ngoài ra còn có polysaccharid (glucan), chlorophenyl glycosid.

Công dụng và cách dùng: Bách hợp được dùng để điều trị ho khan, ho có đờm, ho gà, viêm phổi, viêm phế quản, lao phổi, viêm dạ dày mạn tính. Ngoài ra còn dùng làm thuốc trị ưu phiền, kinh hãi, tim đập mạnh, mất ngủ, hay ngủ mê, tinh thần hoảng sợ.

Theo Khoa Dược – Đại Học Y Dược TP. Hồ Chí Minh