Bạch tật Lê – Tribulus Terrestris, Zygophyllaceae

Tên khác: Quỉ kiến sầu, Gai ma vương

Tên khoa học: Tribulus terrestris L., Zygophyllaceae (họ Tật lê)

Mô tả cây: Cây thảo, mọc bò lan, phân nhánh nhiều, có thể phát triển thành thảm rộng tới 1 m. Lá kép lông chim, mọc đối, gồm 5-7 đôi lá chét, hình bầu dục, gốc thuôn, đầu tròn, mặt trên nhẵn, mặt dưới có nhiều lông trắng. Hoa mọc riêng lẻ ở nách lá, cánh hoa mỏng, màu vàng rụng sớm. Quả hình cầu, đường kính có các gờ dọc và nhiều gai nhỏ, xếp đối xứng một đôi gai dài và một đôi gai ngắn.

Bộ phận dùng, thu hái và chế biến: Quả (Fructus Tribuli). Thu hoạch vào mùa thu, khi quả chín, cắt cả cây, phơi khô, thu lấy quả, bỏ gai cứng. Dùng sống hay sao qua cho cháy gai. Quả hình cầu, đường kính 12-15 mm; vỏ quả màu vàng lục đến vàng nâu nhạt, có các gờ dọc và nhiều gai nhỏ và một đôi gai dài và một đôi gai ngắn xếp đối xứng, hai mặt bên thô ráp, có vân mạng lưới; chất cứng, không mùi, vị đắng, cay.

Thành phần hóa học: Saponin steroid (tigogenin, neotigogenin, gitogenin, neogitogenin, hecogenin, neohecogenin, diosgenin). Ngoài ra còn có sterol, alkaloid, flavonoid, tinh dầu và tannin.

Công dụng và cách dùng: Bạch tật lê thường được dùng chữa nhức đầu, chóng mặt, đau ngực sườn, tắc sữa, viêm (nhọt) vú, đau mắt đỏ kéo màng mắt, ngứa.
Ngoài ra còn dùng làm thuốc bổ thận, tăng cường chức năng sinh lý nam.