Cốc Tinh Thảo – Eriocaulon Sexangulare, Eriocaulonaceae

Tên khác: Cỏ dùi trống

Tên khoa học: Eriocaulon sexangulare L. Eriocaulonaceae (họ cỏ Dùi trống)

Mô tả cây: Cây thảo nhỏ, sống hàng năm. Rễ chùm. Thân rất ngắn. Lá mọc tập trung thành cụm dày, hình dải dài, gốc có bẹ mọc ốp vào nhau, đầu thuôn nhọn, có nhiều gân dọc song song. Cụm hoa mọc thành đầu trên một cán dài 10-20 cm, có thể hơn, thường xoắn lại, đầu hình bầu dục hoặc hình trứng, có lông rải rác, lắ bắc cứng, nhẵn, màu vàng, lợp lên nhau và bao bọc các hoa; hoa đực có hai lá đài hợp thành ống, hai cánh hoa dính liền, bao phấn màu đen; hoa cái có 3 lá đài rời, 3 cánh hoa ngắn hơn lá đài và có lông rải rác. Quả nang, chứa 1 hạt.

Phân bố, sinh thái: Cây mọc hoang ở những nơi ẩm thấp tại nhiều tỉnh miền Bắc nước ta. Nhiều nhất tại các tỉnh Bắc Giang, Thái Nguyên, Lạng Sơn. Cây thường mọc ở những nới đất ẩm ướt ven đường, đầm lầy, ruộng bùn từ vùng thấp lên tới độ cao 800 m.

Bộ phận dùng, thu hái và chế biến: Hoa (Flos Eriocauli), thu hái tốt nhất vào mùa thu, hái cả cuống hoa, rửa sạch, phơi khô. Nếu chỉ dùng hoa bỏ cuống thì gọi là Cốc tinh châu.

Thành phần hóa học: Chủ yếu chứa các flavon (3’-methoxyhispidulin 7-O-β-D-glucopyranoside, hispidulin 7-O-β-D-glucopyranosid, 5,4’-dihydroxy-6,3’-dimethoxyflavon 7-O-β-D-glucopyranosid); naphthopyranon (toralactone hexosyl-hexosid).

Tác dụng dược lý: Cỏ dùi trống có tác dụng an thần, hạ sốt và lợi tiểu.

Công dụng và cách dùng: Chữa đau mắt (viêm kết mạc, viêm giác mạc), nhức đầu, đau răng, đau họng, trị ghẻ lở. Còn được dùng chữa sốt, tiểu tiện khó.