Kha Tử – Terminalia Chebula, Combretaceae

Tên khác: Chiêu liêu hồng, Chiêu liêu.

Tên khoa học: Terminalia chebula Retz., Combretaceae (họ Bàng).

Mô tả cây: Cây gỗ to cao 15-20 m hay hơn, vỏ thân màu xám nhạt, có vết nứt dọc. Lá mọc đối, đầu nhọn, phía cuống hơi thon, dài khoảng 15-20 cm, rộng 7-15 cm, dai, hơi có lông mềm trên hai mặt, ở đầu cuống có 2 tuyến nhỏ hình mắt cua. Hoa nhỏ màu trắng hoặc vàng nhạt mọc thành bông ở nách lá hay ở ngọn, phủ lông màu đồng. Quả hình trứng thon, dài 3-4 cm, rộng 22-25 mm, hai đầu tù, có 5 cạnh dọc, màu nâu vàng nhạt, thịt đen nhạt, khô, cứng và chắc. Hạch cứng, hơi hình 5 cạnh, dày chừng 10-15 mm, 1 hạt.

Bộ phận dùng, thu hái và chế biến: Quả khô (Kha tử, Fructus Chebulae). Có thể dùng cả vỏ cây. Thu hái quả vào tháng 9 – 11, phơi khô. Khi dùng thì sao qua, bỏ hạt.

Thành phần hóa học: Tannin (20- 40%): acid chebulinic, acid chebulanic…
Ngoài ra còn chứa các hợp chất phenol, terpenoid, saponin triterpen.

Công dụng và cách dùng: Trị tiêu chảy, ho lâu ngày.
Thường được dùng để điều trị các bệnh nhiễm khuẩn như ho, sốt, viêm phổi và lao, viêm lợi, đau răng.

Ghi chú: Không sử dụng cho phụ nữ có thai.