Trạch Tả – Alisma Plantago-aquatica, Alismataceae

Tên khác: Mã đề nước.

Tên khoa học: Alisma plantago-aquatica L., Alismataceae (họ Trạch tả).

Mô tả cây: Cây thảo cao 40 -50 cm. Thân hình cầu hoặc hình con quay, nạc, màu trắng. Lá có cuống dài, bẹ to mọc ốp vào nhau, xòe như hình hoa thị. Cụm hoa mọc trên một cán thẳng dài thành chùy.

Bộ phận dùng, thu hái và chế biến: Thân rễ Trạch tả (Rhizoma Alismatis). Thân rễ hình cầu, hình trứng hay hình con quay. Mặt ngoài máu trắng hơi vàng hay nâu hơi vàng, có các rãnh nông, dạng vòng không đều ở ngang củ, có nhiều vết sẹo rễ nhỏ dạng bướu, ở đầu thân rễ có vết của thân cây còn sót lại. Chất chắc, mặt bẻ gãy màu trắng vàng, có tinh bột, nhiều lỗ nhỏ. Mùi thơm nhẹ, vị hơi đắng.

Thành phần hóa học: Thành phần chính trong Trạch tả bao gồm các hợp chất terpenoid và polysaccharid.

Thành phần terpenoid gồm có các triterpen (alisol A-F, H, I,P, T-X, alisol A-C monoacetat, các alismanil, epi-alisol A…), sesquiterpen (alismol và alismoxid), tinh dầu và chất chất nhựa.

Công dụng và cách dùng: Dùng trị phù thũng, tiểu buốt, tiểu gắt, ra mồ hôi nhiều, điều trị cao lipid huyết, béo phì.